تاریخچه اسباب بازی در ایران قدمتی چندین هزار ساله دارد. در کاوش های باستان شناسی، اشیا عتیقه بسیاری کشف شده که در آن میان، وسایلی با طراحی کودکانه نیز دیده می‌شود. اسباب بازی های ایران باستان شامل فیگور حیوانات، عروسک های سفالی و چهار چرخه های دست ساز است. فرهنگ و تمدن و آیین و سنن تاثیر زیادی در ساخت عروسک ها و اسباب بازی های دست ساز داشته است. دوران ایران باستان از پیدایش امپراتوری مادها تا سقوط امپراتوری ساسانیان و فتح ایران توسط اعراب را شامل می شود.
ساخت اسباب بازی در این دوره با توجه به تحولات فرهنگی و مذهبی، تحول زیادی داشته است. کاربرد اسباب بازی ها بسیار متنوع بوده که مهم ترین آن عبارتند از:
- اسباب بازی های کاربردی ( جغجغه)
- اسباب بازی های تزیینی ( فیگور حیوانات)
- اسباب بازی های جادو ( جهت دور کردن شیطان)
- اسباب بازیهای آموزشی (پرورش تخیل کودک)
- وسایل بازی برای افزایش مهارت ( چهارچرخه ها)
- اسباب بازی های آیینی و مذهبی ( جهت پیشکش)
تاریخچه ی اسباب بازی در ایران
تاریخچه اسباب بازی در ایران با بررسی کاوش های باستان شناسی
باستان شناسانی که در نقاط مختلف فلات ایران کار می‌کنند، اشیایی غیر از ابزارهای روزمره کشف کرده‌اند که گمان می‌رود به عنوان اسباب بازی کودکان استفاده می‌شده است. این اشیاء کوچک نه تنها ساختار اجتماعی و زندگی روزمره مردم، بلکه جنبه های مذهبی، خصوصی و نظامی جامعه باستانی مربوطه را نیز منعکس می کنند. صنعتگران تمدن های باستانی، مجسمه های کوچک با اشکال ساده را برای رفع نیازهای روزمره‌ی مردم ساخته اند. برخی از این اشیا به عنوان اسباب بازی کودکان نیز کاربرد داشته اند.
تاریخچه اسباب بازی در ایران نشان می دهد که ارزش نمادین جامعه، از طریق اسباب بازی ها به کودکان منتقل شده است. صنعتگران ایرانی با درک ظرافت‌های اشیاء و تلفیق آنها با عقاید و آرمان‌های مردم، اسباب بازی های مختلفی برای کودکان ساخته‌اند. اسباب بازی ها وسایلی برای سرگرمی هستند و لحظات لذت بخشی را برای کودکان و بزرگسالان ایجاد می‌کنند. علاوه بر آن این وسایل با اهداف آموزشی، به عنوان ابزاری برای آموزش مهارت ها و انتقال دانش نیز استفاده می‌شوند.
جنس اسباب بازی ها در دوران باستان ایران
امروزه مردم جوامع مختلف از اسباب بازی ها به عنوان وسایل آموزشی، زیبایی شناسی، بهداشت و فناوری، اقتصاد، موسیقی، سرگرمی و غیره استفاده می کنند. اسباب بازی ها و وسایل سرگرمی که به کودکان داده می‌شود، نمادی از اشیاء واقعی هستند که جنبه سرگرمی و آموزشی را دربردارند.
اسباب بازی های ایران باستان شکل و طرح ساده‌ای داشتند و اغلب به صورت دست ساز، تولید شده‌اند. اقلیم هر منطقه و مواد اولیه موجود در ساخت اسباب بازی کودکان دخالت داشته است. در برخی مناطق سفالینه‌هایی با طرح کودکانه اکتشاف شده است. اسباب بازی های ساخته شده از برنز، خشت، شیشه و نقره نیز در بین این اشیا دیده می شود. جنس و نوع اسباب بازی با توجه به سن کودک متفاوت بوده است. برای مثال جغجغه‌ها از دوران باستان تاکنون برای نوزادان کابرد داشته و در لیست اسباب بازی کودکان 3 سال به بالا نیست.
سیر تحول اسباب بازی در ایران
اگر به تاریخچهی اسباب بازی در ایران علاقه دارید حتما از موزه اسباب بازی دیدن کنید. هم اکنون موزه هایی در تهران، کاشان، گیلان و …. برای حفظ اسباب بازی های باستانی، در نظر گرفته شده. به طور معمول اشیا به دست آمده از هر منطقه در موزه‌ی همان شهر، نگهداری می‌شود. اسباب بازی ها فقط برای بازی کردن نیستند، بلکه می‌توانند. داستان هایی در مورد مردم، فرهنگ ها و تاریخ را نقل کنند. در موزه‌ی اسباب بازی کاشان صدها اسباب بازی و عروسک به نمایش گذاشته شده است تا فرهنگ و پوشش استان ها و سنت‌های مختلف ایران را به شما نشان دهد. این موزه‌ی اسباب بازی در خانه‌ی سهرابی قرار دارد.
موزه ی عروسک کاشان
اسباب بازی ها از دیرباز تا به امروز بخش جدایی ناپذیری از زندگی کودکان و نوجوانان هستند. این اشیاء کوچک و متنوع، نه تنها برای سرگرمی و گذران اوقات فراغت، بلکه برای تقویت مهارت‌ها و توسعه خلاقیت نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. اسباب بازی ها در تمام جوامع دنیا وجود دارند و هر کشور دارای تاریخچه و فرهنگ خاص خود در این زمینه است. پس از ورود اسباب بازی های خارجی به ایران، صنعت تولید و توزیع این محصولات به شیوه‌ای نوین، توسعه یافت.
این روزها انواع و اقسام لگو، پازل، اسباب بازی های موزیکال و ماشین های اسباب بازی الکترونیکی برای بچه ها تولید شده. اگرچه کودکان نسل های پیشین، از این موهبت بی‌بهره بوده‌اند، اما همیشه اسباب بازی های متنوعی برای سرگرمی بچه‌ها، وجود داشته است.
تاریخچهی اسباب بازی در ایران از کاوش های باستان شناسی
اسباب بازی ها همیشه برای رشد مهارت‌های ذهنی، جسمی و اجتماعی کودکان بهترین وسیله هستند. بچه‌ها در هنگام بازی می توانند بسیاری از آموزش‌ها و مهارت‌های مهم زندگی را یاد بگیرند. در دوران باستان نیز اسباب بازی ها کاربرد همه جانبه ای داشتند. برای مثال چهار چرخه ها از رایج ترین وسایل بازی و سرگرمی هستند که در طول تاریخ به کار گرفته می‌شدند. چهارچرخه مفرغی نمونه‌ای از ماشین بازی امروزی است که در کاوش های تپه مارلیک اکتشاف شده است. این اسباب بازی ها در تحرک و افزایش مهارت های حرکتی و خلاقیت کودکان نقش مهمی داشته‌اند. انواع مجسمه و فیگور حیوانات با قدمت سه هزار ساله نیز از همین منطقه پیدا شده که برخی از آنها در موزه مردم شناسی گیلان قرار دارد.
تصویری از چهار چرخه ی مفرغی
دهُل و گردانه‌ها نیز نسل پیشین اسباب بازی های موزیکال امروزی هستند. کودکان در ایران زمین از دیرباز با این وسایل بازی می‌کردند. عروسک‌های پارچه‌ای، چوبی و ساخته شده از گل رس نیز توسط خود کودکان یا والدین ساخته شده که در طول زمان از بین رفته است. اغلب اشیایی که جنبه‌ی اسباب بازی در ایران را داشته‌اند، دارای ابعاد کوچک و طراحی کودکانه بوده‌اند. این وسایل به صورت پیکره‌هایی حیوانی با کاربرد دوگانه ساخته می‌شدند.
در دوران قاجار صنعت اسباب بازی در ایران دچار تحول بزرگی شد. انواع اسباب بازی های غربی و عروسک هایی با طراحی متفاوت، دست آورد قاجار است. تا همین چند سال پیش، بادبادک های کاغذی و دست ساز یکی از مهم ترین اسباب بازی ها به حساب می‌آمد. حتی یک چوب نیز می توانست نقش اسب را در بازی های کودکان قدیم داشته باشد که با آن مدت ها سرگرم می شدند.
چالیک به عنوان یک فروشگاه تخصصی در زمینه ی بازی های فکری و اسباب بازی آرشیو خیلی خوبی از این محصولات داره که می‌تونید با کلیک بر خرید اسباب بازی اون ها رو مشاهده کنید.
خوندی؟ چطور بود؟ چند ستاره می‌ارزید؟ امتیاز 3.75 از 4 رای
